Poprzednio opisaliśmy przyczyny wojny trzydziestoletniej teraz pokrótce przebieg wojny.

Spośród wielu ognisk zapalnych Czechy stały się tym w którym nastąpił wybuch. W 1606 roku na Węgrzech, a w 1609 w Czechach protestanci otrzymali gwarancję swobód wyznaniowych. Gwarancje te były łamane przez władców. Wiosną 1618 roku zwołano wbrew woli cesarza zgromadzenie innowierców do Pragi. 23 maja 1618 roku delegacja zgromadzenia udała się na zamek praski, gdzie doszło do gwałtownej wymiany zdań z przedstawicielami cesarza, która zakończyła się wyrzuceniem ich przez okno. Owa „defenestracja praska” stała się hasłem wybuchu w Czechach powstania antyhabsburskiego. Po śmierci Macieja I Czesi zdetronizowali Ferdynanda, a na tron powołali księcia Palatynatu, elektora Fryderyka. Wybuchło jednocześnie powstanie antyhabsburskie na Węgrzech. Brak szerszego poparcia społecznego nakazał powstańcom szukać pomocy poza granicami kraju. Udzielił jej książę Siedmiogrodu Gabor Bethlen, a także protestanckie kraje Zachodu.

Pierwszy rok wojny upłynął pod znakiem sukcesów protestanckiej koalicji. Wojska Bethlena w listopadzie 1619 roku rozpoczęły oblężenie Wiednia. Habsburgowie otrzymali pomoc Zygmunta III Wazy, który wysłał oddział lisowczyków na terytorium Siedmiogrodu zmuszając Bethlena do odstąpienia od oblężenia. Tymczasem nowy cesarz Ferdynand II uzyskał znaczącą pomoc Ligi Katolickiej, przeciągnął na swoją stronę protestanckiego księcia saskiego. Jego armia wkroczyła do Czech. Pod miejscowością Biała Góra 8 listopada 1620 roku wojska czeskie poniosły druzgocącą klęskę. Na Czechy spadły srogie represje, ich rozwój narodowy został zahamowany na wiele lat. W wyniku dalszych represji praktycznie przestała istnieć czeska szlachta. Miasta zostały obrócone w ruinę Czechy utraciły prawo elekcji władców oraz własny rząd i samorządy terytorialne. Królestwo zostało przekształcone w prowincję monarchii austriackiej. Tak zakończył się I etap wojny – czeski (1618-1621) zwycięstwo sił cesarsko – katolickich.